Od kilku lat stałym problemem podczas modernizacji i remontów infrastruktury kolejowej są incydentalne uszkodzenia przejeżdżających pojazdów kolejowych przez koparki pracujące w pobliżu torów. Ubezpieczyciele często odmawiają wypłaty odszkodowań z ubezpieczenia OC koparek, twierdząc, że należy się jedynie wypłata odszkodowania z OC przedsiębiorcy budowlanego. Czy słusznie?
Koparka jako pojazd mechaniczny
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, pojazdem mechanicznym jest m.in pojazd wolnobieżny w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Takim pojazdem jest m.in. koparka – w konsekwencji podlega ona obowiązkowemu ubezpieczeniu komunikacyjnemu OC. Posiadacze koparki mają obowiązek jej ubezpieczenia przed wprowadzeniem do ruchu.
Praktyka
Ubezpieczyciele często nie chcą likwidować szkód wyrządzonych przez koparki z ubezpieczenia OC komunikacyjnego, w przypadku, gdy szkody te powstały w czasie, w którym koparka działała jako maszyna budowlana. Zdaniem ubezpieczycieli, tylko szkody, które powstały w czasie, gdy koparka przemieszczała się jako pojazd, a nie pracowała jako maszyna budowlana, mogą być pokryte z OC. W praktyce zmniejsza znacznie dostępną przewoźnikom kolejowym i zarządcom pulę ubezpieczenia, z której można byłoby skorzystać w razie uszkodzenia pojazdu kolejowego przez koparkę. W praktyce może mieć to duże znaczenie – wartość nowoczesnych pojazdów jest nieporównywalna z pojazdami starszego typu, a pracę w torach wykonują często drobni podwykonawcy nie posiadający wysokich ubezpieczeń OC.
Orzecznictwo
Z orzecznictwa sądowego wynika, że nie ma znaczenia, jaką funkcję pełniła koparka w momencie wyrządzenia szkody.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 października 2012 r., sygn. akt: I ACa 750/12: „Sam więc fakt, że do wypadku doszło podczas rozładowywania wagonu, a więc w momencie, w którym koparka nie przemieszczała się wobec innych obiektów, nie oznacza, że nie jest pojazdem służącym komunikacji i nie była w ruchu. Przepis mówi o ruchu mechanicznego środka komunikacji, a nie o ruchu w czasie komunikacji. Oznacza to, że pojazd co do zasady musi być przeznaczony do komunikacji, a nie wykonywać funkcje związane z komunikacją w czasie zdarzenia będącego podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej.”.
Sąd uznał więc odpowiedzialność ubezpieczyciela z OC komunikacyjnego koparki i zasądził odszkodowanie.
Wniosek
W przypadku uszkodzenia pojazdu kolejowego przez koparkę pracującą w pobliżu toru (np. przez zahaczenie łopatą, starcie itp.), właściciel takiej jednostki, przewoźnik czy zarządca może dochodzić odszkodowania nie tylko z OC przedsiębiorcy budowlanego, ale również z OC samej koparki. W związku z tym członkowie komisji kolejowych dokonujący oględzin powinni żądać przedstawienia im dokumentu OC koparki i wpisywać odpowiednie dane do protokołu oględzin, tak aby umożliwić dochodzenie odszkodowania przez przedsiębiorstwa kolejowe.
Wyrok Sądu Apelacyjnego
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 października 2012 r., sygn. akt: I ACa 750/12: http://orzeczenia.poznan.sa.gov.pl/content/$N/153500000000503_I_ACa_000750_2012_Uz_2012-10-18_001