Co stanowi infrastrukturę kolejową? – czyli kilka uwag o zwolnieniu od podatku od nieruchomości
Analiza orzecznictwa prowadzi do wniosku, iż katalog elementów infrastruktury kolejowej zawarty w załączniku nr 1 do Ustawy o transporcie kolejowym ma charakter zamknięty i tylko te elementy mogą być objęte zwolnieniem od podatku od nieruchomości, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 Ustawy o podatkach i opłatach, jako wchodzące w skład infrastruktury kolejowej.
Na przestrzeni lat Sądy analizowały, czy poszczególne elementy stanowią infrastrukturę kolejową w rozumieniu Ustawy o transporcie kolejowym, w związku z tym, że podmioty działające na rynku kolejowym chciały skorzystać ze zwolnienia od podatku od nieruchomości.
Poniżej odniesiono się do przykładowych elementów, które były przedmiotem analiz Naczelnego Sądu Administracyjnego:
| Oceniany obiekt | Czy w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego dany obiekt stanowi infrastrukturę kolejową w rozumieniu Ustawy o transporcie kolejowym (i w konsekwencji może podlegać zwolnieniu od podatku od nieruchomości) | Uzasadnienie |
| Kozioł oporowy | Tak | Kozioł oporowy „(…) jest to obiekt, którego identyfikacja na gruncie reguł wykładni tylko językowej, z zupełnym pominięciem przepisów technicznych, wydaje się niemożliwa. Stąd też Naczelny Sąd Administracyjny, pomimo sformułowanego wyżej zastrzeżenia co do możliwości rekonstrukcji normy podatkowej tylko w oparciu o przepisy rangi ustawowej pomocniczo sięgnął do definicji tego pojęcia przyjętych w rozporządzeniu. Analiza zaś przywołanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przepisów określających kozły oporowe prowadzi do wniosku (..) można przyjąć, że kozioł oporowy stanowi element (część) toru kolejowego. Wydzielenie toru kolejowego i kozła oporowego jako jego integralnego, technicznie koniecznego zakończenia i odmienna kwalifikacja podatkowa wydaje się być sztuczne i nieuzasadnione dla celów zastosowania art. 7 ust. 1 pkt 1 PodLokU”. |
| Ogrodzenie wraz z bramą wjazdową i wieże oświetleniowe | Tak, jeśli funkcjonalnie połączone | „Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że Sąd I instancji nie wyjaśnił w sposób dostateczny zasadności odmowy zwolnienia z podatku od nieruchomości ogrodzenia wraz z bramą wjazdową i wież oświetleniowych. Sąd I instancji poprzestał w tym zakresie na stwierdzeniu, że wymienione obiekty posadowione są na działce 213/7 i 213/8, na których nie ma linii kolejowej, bocznicy kolejowej lub innej drogi kolejowej. W związku z tym, nie stanowią części linii kolejowej, bocznicy kolejowej lub innej drogi kolejowej co jest warunkiem uznania tych obiektów za element infrastruktury kolejowej. Sąd I instancji w ocenie tych elementów jako mogących wchodzić w skład infrastruktury kolejowej pominął ten element treści załącznika nr 1do TrKolejU, który stanowi, że w skład infrastruktury kolejowej wchodzą (następujące) elementy pod warunkiem, że są przeznaczone do zarządzania nimi, obsługi przewozu osób lub rzeczy, lub ich utrzymania. Jednocześnie Sąd I instancji nie skonfrontował swojej oceny z ustawowymi definicjami drogi kolejowej, linii kolejowej bocznicy kolejowej które nie uzależniają uznania budynków, budowli za element infrastruktury kolejowej od posadowienia ich na tej samej działce, na której jest posadowiona linia kolejowa, bocznica kolejowa lub inna droga kolejowa. Akcentuje się tutaj funkcjonalne połączenie. Doszło zatem w tym zakresie do naruszenia art. 7 ust. 1 pkt 1 PodLokU w zw. z art. 4 pkt 1 TrKolejU, które miało wpływ na wynik sprawy.”. |
| Sieć kanalizacyjna deszczowo – sanitarna i sieć kanalizacji deszczowej | Nie | „W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji prawidłowo natomiast uznał, że pozostałe obiekty budowlane nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1PodLokU. Wedle załącznika nr 1do TrKolejU w skład infrastruktury kolejowej wchodzą m.in. systemy kanałów i rowów odwadniających. W ocenie Spółki w zakres tego pojęcia wchodzą sieć kanalizacyjna deszczowo – sanitarna i sieć kanalizacji deszczowej. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego analiza językowa pojęć system kanałów i rowów odwadniających oraz sieci kanalizacyjne deszczowo – sanitarne i kanalizacji deszczowej prowadzi do wniosku, że nie są to pojęcia tożsame. System kanałów i rowów odwadniających jest pojęciem węższym. Sieć kanalizacyjna deszczowo – sanitarna i sieć kanalizacji deszczowej to infrastruktura, która jest zbiorem wszystkich elementów służących do zbierania, transportu, unieszkodliwiania oraz odprowadzania ścieków gospodarczo – bytowych oraz ścieków deszczowych. Skoro ustawodawca zdecydował, że tylko cześć tej infrastruktury dająca się jednoznacznie zdefiniować i wydzielić z całości podlega zwolnieniu od podatku to zgodnie ze wskazaną wyżej regułą wykładni exceptiones non sunt extendendae możliwe jest zastosowanie zwolnienie tylko do przedmiotów wskazanych w ustawie.” |
| Place składowe, które nie stanowią ramp przeładunkowych | Nie | „W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego trafne jest stanowisko Sądu I instancji, w zakresie w jakim Sąd ten stwierdził, że ze zwolnienia nie korzystają place składowe A i B. W przyjętym przez Sąd I instancji stanie faktycznym nie sposób bowiem uznać, aby place te stanowiły rampy przeładunkowe. Rampa to pomost z desek, betonu itp. sztuczny nasyp na stacjach kolejowych, w kopalniach, portach umożliwiający przeładunek towarów; rampa towarowa, magazynowa (Mały słownik języka polskiego. Red. Elżbieta Sobol. Wyd. Naukowe PWN Warszawa 1995). Rampa to pomost do przeładunku np. w kopalni lub pomost ułatwiający rozładunek i załadunek pojazdów, np. na stacjach kolejowych (www.sjp.pl). Według organów podatkowych, i Sądu I instancji, plac składowy to składowisko o nawierzchni gruntowej lub twardej, nieulepszonej bądź ulepszonej. Należy zatem przyjąć, że zakresy pojęć rampa przeładunkowa i plac składowy są na tyle różne i zarazem wyraźnie rozgraniczone, że nie można ich utożsamiać. Skoro zaś z przyjętych ustaleń faktycznych, nie kwestionowanych w skardze kasacyjnej, wynika, że place składowe A i B odpowiadają pojęciu placu składowego to nie mogą być uznane za rampę przeładunkową. Argument odwołujący się do sposoby wykorzystywania tychże placów przez Spółkę należy uznać w świetle brzmienia art. 4 ust. 1 TrKolejU za nieistotny. Przepis ten wskazuje bowiem na określony przedmiot wchodzący w skład infrastruktury kolejowej a nie sposób wykorzystania obiektu przez podatnika.” |
Jak wynika z powyższej tabeli, każdy z wymienionych wyżej obiektów wymagał odrębnej, drobiazgowej oceny, która jest nieunikniona, jeśli podmiot działający na rynku kolejowym chce prawidłowo wyodrębnić infrastrukturę kolejową i we właściwym zakresie skorzystać ze zwolnienia od podatku od nieruchomości.